Jednym z najważniejszych elementów prawidłowej pielęgnacji skóry jest jej właściwe oczyszczanie. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby było ono dostosowane do rodzaju cery i jej wrażliwości osobniczej.
Oczyszczanie bazuje na usunięciu zanieczyszczeń, potencjalnie chorobotwórczych drobnoustrojów, martwych komórek warstwy rogowej naskórka, wydzieliny gruczołów łojowych i potowych, pyłów, kurzu i zanieczyszczeń, które znalazły się na skórze w ciągu dnia, przygotowując ją jednocześnie do lepszego wchłaniania zastosowanych później kosmetyków pielęgnacyjnych. Pojawienie się problemów między innymi takich, jak podrażnienie czy suchość, może mieć swoje podłoże w niewłaściwym używaniu środka oczyszczającego skórę.
Powszechnym mitem jest przekonanie, że wszystkie kosmetyki oczyszczające i nawilżające skórę są sobie równe.
Stosowanie ich może potencjalnie mieć wiele korzystnych lub szkodliwych skutków dla skóry, wywołując zmiany w powierzchniowych i głębokich warstwach naskórka. Dlatego tak istotne jest zwracanie uwagi na skład kosmetyków. To on decyduje o tym, czy produkt rzeczywiście jest łagodny, a także jaki wpływ ma na powierzchniowe i głębsze warstwy naskórka. Niestety wiele środków myjących z jednej strony wykazuje korzystne działanie zapewniając skuteczne oczyszczenie, z drugiej jednak uszkadza naskórek, niszcząc lub usuwając niektóre jego podstawowe składniki (lipidy, białka i naturalny czynnik nawilżający).
Wiele czynników decyduje o sile działania drażniącego i wysuszającego środków myjących.
Pierwszym z nich jest rodzaj środka powierzchniowo czynnego. Zdarza się, że niektóre środki powierzchniowo czynne mogą powodować denaturację białka, w rezultacie prowadząc do uszkodzenia błony komórkowej keratynocytów. Istotny wpływ ma również odczyn (pH) środka myjącego. Fizjologiczne pH skóry wynosi około 5,5. Preparaty o zasadowym pH powodują uszkodzenie lipidów warstwy rogowej naskórka, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu TEWL i w efekcie do wysuszenia skóry. Dlatego warto przy zakupie odpowiedniego preparatu myjącego kierować się tym, aby miał on neutralne lub lekko kwaśne pH, zbliżone do pH zdrowej skóry. Szczególnie ważny jest fakt prawidłowego, dokładnego spłukania środka myjącego ze skóry, aby nie znajdował się na jej powierzchni zbyt długo, ponieważ wówczas zwiększa się ryzyko powstawania podrażnień. Należy pamiętać o tym, że preparaty myjące bardzo często odtłuszczają skórę co w rezultacie sprzyja jej wysuszeniu.
Dobierając metodę oczyszczania skóry należy zwrócić uwagę na składy preparatów, co pomoże dopasować je odpowiednio do rodzaju cery, jej indywidualnych cech osobniczych oraz zapotrzebowania, ale przede wszystkim dobór produktów myjących powinien mieć na uwadze, aby nie szkodzić skórze i nie niszczyć elementów składowych naskórka. Skóra sucha jest bardzo wrażliwa na podrażnienia chemiczne. Najlepiej unikać klasycznych mydeł, środków czyszczących zawierających alkohol, ściągających i zawierających składniki o działaniu ściernym.
Najczęściej wybieranymi produktami do oczyszczania skóry są mydła. Ich popularność wynika z wysokiej skuteczności. Charakteryzują się zasadowym pH, zdolnością dobrego emulgowania zanieczyszczeń i wydzieliny gruczołów łojowych. Wadą mydeł jest fakt, że niszczą naturalnie występujące w skórze czynniki nawilżające – rozpuszczają związki tłuszczowe wchodzące w skład bariery ochronnej oraz uszkadzają białka w warstwie rogowej naskórka. Naruszenie równowagi hydrolipidowej naskórka prowadzi do przyspieszenia utraty wody ze skóry. Wysuszenie skóry sprawia, że mniej sprawnie działają mechanizmy odpowiedzialne za odbudowę bariery hydrolipidowej. Wskutek tego skóra nie jest w stanie uzupełnić powstałych ubytków lipidów i naturalnych czynników nawilżających i problem suchości pogłębia się coraz bardziej.
Zdecydowanie częściej rekomendowane są bardziej łagodne środki myjące.
Preparaty te, powinny być dobrane w taki sposób, aby nie pogłębiać problemu suchości skóry. Dobrze dobrany produkt czyszczący, przeznaczony do codziennej pielęgnacji, powinien dokładnie usuwać zanieczyszczenia, jednocześnie chroniąc fizjologiczne lipidy, białka i korzystną mikroflorę przed częściowym lub całkowitym uszkodzeniem. Stąd też optymalnym wyborem są środki myjące bazujące na łagodnych syntetycznych substancjach powierzchniowo czynnych oraz emolientach, które powodują minimalne zaburzenia barierowe. W swoim składzie nie powinny zawierać detergentów, takich jak SLS (Sodium lauryl sulfate) oraz SLES (Sodium laureth sulfate). Substancje te bardzo efektywnie wiążą fizjologiczne lipidy skóry, powodując drastyczny wzrost TEWL. Dobrze sprawdzają się również emulsje zawierające alkohole tłuszczowe oraz syndety zamiast tradycyjnych środków myjących. Syndety mają w składzie delikatnie działające syntetyczne detergenty. Często zawierają dodatek emolientów oraz cechują się wartościami pH zbliżonymi do naturalnego odczynu skóry.
Długoterminowe używanie do oczyszczania skóry olejów naturalnych, zwłaszcza olejów o dużej zdolności do tworzenia nieprzepuszczalnego lub słabo przepuszczalnego „filmu” na powierzchni skóry- okluzji, prowadzi do uszkodzenia bariery hydrolipidowej i w efekcie do wysuszenia skóry, ponadto może przyczyniać się do jej niedotlenienia.
Istotnym elementem oczyszczenia skóry jest woda, która usuwa z jej powierzchni zanieczyszczenia oraz resztki produktów użytych do mycia, gdyż pozostawienie ich na skórze może działać drażniąco oraz wysuszająco. W przypadku suchej skóry warto zadbać o to, by woda była dobrej jakości: czysta, miękka, przegotowana oraz w odpowiedniej temperaturze. Woda powinna być dostatecznie ciepła, aby usunąć ze skóry zanieczyszczenia i łój, jednak nie gorąca, ponieważ mogłaby wówczas naruszyć barierę ochronną skóry, powodując jej przesuszenie oraz świąd. Należy także ograniczyć czas ekspozycji skóry na działanie wody.
Ważne jest, aby produkty kosmetyczne przeznaczone do oczyszczania skóry dobierać w taki sposób, by oprócz działania pielęgnacyjnego jednocześnie zapobiegały nadmiernemu wysuszeniu skóry i uszkodzeniu fizjologicznej bariery ochronnej. Należy zadbać o wzmocnienie bariery ograniczającej odparowywanie wody poprzez uzupełnienie w skórze brakujących składników. Równocześnie konieczna jest stymulacja skóry do odnowy naskórka oraz produkcji „własnych” składników bariery hydrolipidowej.
Jeśli nie masz pewności, jaki preparat będzie dla Ciebie odpowiedni, nie wiesz jak dobrać swoją pielęgnację – zapisz się na Holistyczny Plan Terapii. Podczas naszej autorskiej zaawansowanej konsultacji kosmetycznej dobierzemy pielęgnację skrojoną na miarę Twoich potrzeb.